Duchenne Musküler Distrofi (DMD), genetik bir hastalık olup genellikle çocukluk döneminde belirtiler gösteren ilerleyici bir kas erimesi durumudur. Bu hastalık, distrofin adlı bir proteini üreten genlerdeki hasar nedeniyle ortaya çıkar. Distrofin, kas hücrelerinin yapısal bütünlüğünü korumada önemli bir rol oynar. Distrofin üretmeyen kas hücreleri daha kolay bir şekilde hasar alır, bu da vücuttaki çeşitli kas gruplarını etkileyebilir.
Duchenne Musküler Distrofi genellikle bacaklardan başlayarak ilerler ve zamanla kolları, boyun, kalbi ve solunum kaslarını da etkiler. Bu durum, vücut hareketini giderek kısıtlar ve hastaların yaşamlarını olumsuz yönde etkiler. Hastalık genellikle on yaşlarına kadar tekerlekli sandalyeye bağımlılık geliştirmelerine neden olur. İlerleyen yaşlarda, solunum cihazlarına bağlı olarak yaşamak zorunda kalabilirler.
DMD'nin genetik geçişli olması nedeniyle, hastalık genellikle ailelerde daha önce görülmüşse risk artar. Her 3500 erkek çocuğundan birinde görülmesi, bu hastalığın ne kadar nadir ve ciddi olduğunu gösterir. Ülkemizde ise Duchenne Musküler Distrofi ile mücadele eden beş binden fazla çocuk bulunmaktadır.
DMD'de tedavi seçeneklerinden birisi: Ekzon atlama tedavileri
Duchenne kas distrofisi (DMD) hastalığının tedavisinde öne çıkan bir yöntem olan ekzon atlama tedavileri, DMD genindeki belirli mutasyonlara sahip bireyler için geliştirilmiş bir tedavi yöntemidir. Ekzon atlama, moleküler düzeyde bir yama işlevi görmektedir. Bu sayede DMD geni, distrofin proteininin daha kısa bir versiyonunu üreterek kas liflerinin gücünün korunmasını ve sürdürülmesini sağlamaktadır..
Amondys 45 (Casimersen)
Amondys 45 (casimersen), Duchenne kas distrofisi (DMD) tedavisinde kullanılan, DMD geninde belifdarli bir mutasyona sahip olan hastalarda etkili olan bir antisens nükleotit ilaçtır. Amondys 45'ın (casimersen) onayı FDA tarafından hızlandırılmış onay süreci kapsamında gerçekleşmiştir. Bu, ciddi bir tıbbi ihtiyaç olan durumlarda ve ilacın belirli etkilere sahip olduğu kanıtlandığında kullanılan bir onay sürecidir.
Exondys 51 (Eteplirsen veya AVI-4658)
Exondys 51, Duchenne Kas Distrofisi (DMD) hastalığının belirli bir hasta grubu için FDA tarafından onaylanan ilk tedavidir. Bu tedavi, Duchenne Kas Distrofisi (DMD) hastalarının %13'lük bir bölümünde bulunan mutasyonları tedavi ederek distrofin akışını yeniden sağlamak için geliştirilmiştir.
Viltepso / Viltolarsen
Duchenne Kas Distrofisi (DMD) hastalığına sahip belirli mutasyon tipleri için geliştirilmiştir. Viltepso (Viltolarsen), FDA tarafından 12 Ağustos 2020'de koşullu bir onay almıştır. Ancak bu koşullu onay, devam eden Faz 3 RACER53 denemesinin sonuçlarını beklemektedir. Viltepso, ekzon 53 atlama tedavisi olarak kullanılmaktadır.
Vyondys 53 (Golodirsen, SRP-4053)
Vyondys 53, ekzon 53 atlamaya uygun olan Duchenne Kas Distrofisi (DMD) hastalarını tedavi etmek amacıyla geliştirilmiştir. Vyondys 53 FDA tarafından Aralık 2019'da hızlandırılmış onay aldı. Vyondys 53, DMD genindeki ekzon 53'ü maskemektedir. Bu sayede protein sentez mekanizması, bu ekzonu atlayarak diğer ekzonları birleştirerek daha küçük ancak işlevsel bir distrofin proteini üretmektedir.
Diğer bir tedavi yöntemi kortikosteroidler
Kortikosteroidler, Duchenne Kas Distrofisi (DMD) hastalarına sıklıkla reçete edilen bir tedavi yöntemidir. Bu ilaçlar, glukokortikoidler olarak da bilinir ve hem iltihap süreçlerini azaltma hem de bağışıklık sistemi saldırılarını engelleme yetenekleri sayesinde kas dokusunu korumada yardımcı olurlar. Ayrıca, hücre zarlarının onarılmasında da rol oynayarak DMD tedavisine katkı sağlayabilirler. DMD için farklı türde kortikosteroidler reçete edilmektedir.
Agamree
Agamree, Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastaları için geliştirilmiş yeni bir kortikosteroid tedavi seçeneğidir. Bu ilaç, kortikosteroidlerin olumsuz yan etkilerini minimize etmektedir. DMD'li hastaların kas fonksiyonunu koruma ve inflamasyonu azaltma amacı taşır. 2023 yılı Ekim ayı içinde FDA tarafından ve sonrasında EMA tarafından onaylanmış olan Agamree, DMD hastalarına umut vadeden bir tedavi seçeneğidir. Bu gelişme, Muscular Dystrophy Association (MDA) tarafından da desteklenmiş ve DMD hastaları için yeni bir terapi seçeneği olarak kabul edilmiştir. Agamree, geleneksel kortikosteroid tedavilerinin olumsuz etkilerini en aza indirerek, DMD hastalarının yaşam kalitesini artırmaktadır.
Emflaza (Deflazacort/Flantadin)
Deflazacort, DMD semptomlarını hafifletme, kas gücünü artırma, iltihaplanmayı inflamasyonu azaltma ve hastaların yaşam kalitesini artırma amacıyla kullanılan bir tedavi seçeneğidir. Bu ilaç, hastaların daha bağımsız bir yaşam sürmelerini sağlamak, yaşam sürelerini uzatmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak amacıyla DMD tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Deflazacort, DMD hastalarının yaşamlarını olumlu bir şekilde etkileyen kritik bir ilaçtır.
Deltacortril (Prednisolone)
Deltacortril, steroidlerin bir örneğidir ve vücutta doğal olarak üretilen kortikosteroidlerin sentetik bir versiyonunu içerir. Kortikosteroidler, vücudun iltihaplanma yanıtını düzenlemeye ve bir dizi sağlık durumunu kontrol etmeye yardımcı olan önemli bileşiklerdir. Deltacortril, vücuda ekstra kortikosteroid desteği sağlamak amacıyla kullanılır ve çeşitli hastalıkların tedavisinde etkili bir araç olarak hizmet eder.
DMD hastalarında, kortikosteroidler genellikle kas zayıflığını azaltmak, kas fonksiyonunu desteklemek ve hastalığın seyrini yavaşlatmak amacıyla kullanılır.
Küçük Molekül Terapisi: Givinostat (DUVYZAT™)
Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastaları için umut verici bir gelişme olarak, Givinostat adlı ilaç, HDAC enzimini bloke ederek kas iltihabını ve fibrözü azaltmayı, aynı zamanda kas onarımını desteklemeyi hedeflemektedir. FDA, 6 yaş ve üzeri tüm DMD hastaları için Givinostat'ın Amerika'da ''Duvyzat'' adıyla piyasaya sunulmasını onayladı. Bu ilaç, kiloya uygun dozlarda, günlük olarak tablet şeklinde kullanılacak ve kortizon kullanımını engellemeden kullanılabilecektir. Ayrıca, Givinostat'ın kullanımıyla ilgili FDA'nın onay vermesi, Avrupa'da da ilacın pazara sunulması için olumlu bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Önceki çalışmalarda, Givinostat'ın 7-11 yaş arasındaki çocuklarda kasları koruduğu, yürüme süresini uzattığı ve solunum fonksiyonlarını koruduğu gözlemlenmişti. EMA (Avrupa İlaç Ajansı) tarafından yapılan başvurunun kabul edilmesi durumunda, Avrupa'da da ilacın pazara sunulması mümkün olacaktır. Faz 3 çalışmasında, tedavi alanlarda tırmanma süresindeki artış plasebo alanlara göre daha düşükken, tedavi alanlarda kas gücünün korunduğu ve kas kaybının azaldığı gözlemlenmiştir. Bu farklar, istatistiksel olarak anlamlıdır ve ilacın kas gücünü koruma potansiyelini işaret etmektedir.
Kas Distrofisi Tedavisinde En Umut Verici Yöntem: Gen Terapileri
Gen terapisi, genetik hastalıkların tedavisinde umut vaad etmektedir. Özellikle Duchenne kas distrofisi gibi genetik durumlar üzerinde olumlu sonuçlar elde edilmektedir. Bu yaklaşım, hastanın etkilenen genden normal bir kopyasını hücrelerine yerleştirerek veya hatalı bir geni susturarak genetik bozukluğu düzeltmeyi amaçlar. Bu süreçte, zararsız şekilde değiştirilmiş Adeno-ilişkili virüsler (AAV) kullanılır, bu sayede sağlıklı genler hedeflenir ve vücuda taşınır.
Elevidys (delandistrogene moxeparvovec-rokl)
Elevidys Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastalarını tedavi etmek için FDA tarafından onaylanmış tek seferlik bir gen terapisidir. Haziran 2023'te FDA'dan hızlandırılmış onay alarak DMD tedavisi için geliştirimiş ilk gen terapisi unvanını kazandı. Elevidys'in onayı, hastaların kaslarında mikro-distrofin proteininin ekspresyonunu teşvik ettiği ve istenilen sonuçları elde ettiği verilere dayanmaktadır. Bu gelişme, DMD hastaları için umut verici bir tedavi seçeneği olarak önemli bir adımdır.
Avrupa (EMA) veya Amerika (FDA) Onaylı İlaçlar
|
EXONDYS 51 |
VYONDYS 53 |
AMONDYS 45 |
VILTEPSO |
TRANSLARNA |
ELEVIDYS |
|
(Eteplirsen) (Ekzon 51) SAREPTA |
(Glodirsen) (Ekzon 53) SAREPTA |
(Casmersen) (Ekzon 45) SAREPTA |
(Vitolarsen) (Ekzon 53) NS PHARMA |
(Nonsense mutasyon) PTC |
(SRP-9001, Mikro Distrofin) 4-5 Yaş SAREPTA |
Ek: *Givinostat (DUVYZAT™) Italfarmaco Mart 2024'te 6 yaş ve üzeri tüm DMD hastalarının kullanımı için FDA tarafından onaylanmıştır.
Faz III çalışması devam eden ilaçlar
|
EXONDYS 51 |
SRP-4053 |
SRP-4045 |
NS-065 |
PF-06939926 |
CAP-1002 |
GİVONİSTAD |
|
(Eteplirsen) (Ekzon 51) SAREPTA |
(Glodirsen) (Ekzon 53) SAREPTA |
(Casmersen) (Ekzon 45) SAREPTA |
(Vitolarsen) (Ekzon 53) NS PHARMA |
(Minidistrofin) NS PHARMA |
(Cardiosphere / ex vivo) Capricor |
(Hdac inhibitör) ITALPHARMACO |
Faz III çalışması ülkemizde devam eden ilaçlar
Bu içerik DMD DAYANIŞMA PLATFORMU tarafından hazırlanmıştır.
Etiketler
Becker Musküler Distrofi
BMD
DMD
Duchenne Musküler Distrofi
Ekzon Atlama
Gen Terapisi
İlaç Çalışmaları