Kan basıncı, sistemik arteriyel dolaşım içindeki kanın damar duvarlarına uyguladığı basıncı temsil eder. Sistolik basınç olarak adlandırılan üst değer, kalbin kasılma aşamasında atılan kanın damar içindeki hacmini arttırması sonucunda oluşur. Diastolik basınç ise alt değeri ifade eder ve dokulara kanın perfüzyonunu düzenleyen prekapiller arteriyol direnci sonucu meydana gelir.
Bu içeriğimiz, Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastalarında uzun süreli steroid kullanımının ardından ortaya çıkabilen hipertansiyonu incelemek için yapılan çalışmaları özetlemektedir.
DMD ve HİPERTANSİYON
Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastalarında hipertansiyon, uzun süreli kortikosteroid tedavisi sonucu ortaya çıkabilen bir sorundur. Kortikosteroidlerin kullanımı, kilo artışına yol açabilir ve kan basıncını yükseltebilir. Bu durumun altında yatan mekanizmalar DMD hastalarında kardiyovasküler sistemi etkileyebilir.
Distrofinin yokluğunda, kaslarda sempatik nörovasküler kontrol bozulmuştur. Normal kaslarda egzersiz sırasında kan damarlarının genişlemesini sağlayan vazodilatörlerin etkisi, sempatik nörovasküler kontrol sayesinde dengelenir. Ancak DMD hastalarında, nöronal nitrik oksit sentaz (n-NOS) eksikliği veya yetersizliği nedeniyle bu denge bozulur ve vazoregülasyon sorunları ortaya çıkabilir.
Ayrıca DMD hastalarında uyku sırasında solunum paterninde değişiklikler, özellikle obstrüktif uyku apnesi gibi durumlar görülebilir. Bu da kardiyovasküler sistem üzerinde etkili olabilir. Obstrüktif uyku apnesi, artmış sempatik aktivite nedeniyle gece kan basıncı değerlerinin düşmesini engelleyebilir.
DMD hastalarında gelişebilecek sol ve/veya sağ ventrikül hipertrofisi, arteriyel hipertansiyon, pulmoner hipertansiyon, mitral yetmezlik ve triküspit yetmezliğine yol açabilir. Hipertansiyonun varlığı, kalp fonksiyonunu daha da bozarak ventrikül hipertrofisini artırabilir.
Çeşitli çalışmalarda DMD hastalarının bir kısmında hipertansiyon tespit edilmiştir. Örneğin, Braat ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada 24 saatlik kan basıncı ölçümü sonucunda 9 hastada hipertansiyon saptanmış, bu hastaların 8'inin steroid tedavisi aldığı görülmüştür. Benzer şekilde, Gültekin Kutluk ve Çağla Serpil Doğa'nın yaptığı çalışmada da steroid kullanan hastalarda hipertansiyon sıkça gözlemlenmiştir.
Bu nedenle DMD hastalarının düzenli olarak kan basıncı kontrolü yapılmalı ve steroid tedavisi alan hastalar özellikle yakından izlenmelidir. Hipertansiyonun erken tanı ve tedavisi, kalp ve damar sistemine olumsuz etkilerini minimize etmeye yardımcı olabilir.
DMD'li hastalarda uzun süreli steroid kullanımının yan etkileri arasında kilo artışı ve yüksek kan basıncı bulunabilir. Bu nedenle bu hastaların kardiyovasküler sağlığı düzenli olarak izlenmelidir. Kan basıncı değişikliklerinin erken tespiti, uygun tedaviye başlanmasına yardımcı olabilir ve kardiyovasküler sorunların ilerlemesini engelleyebilir.
DMD'li hastaların takibi, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Kardiyologlar, pediatristler, fizyoterapistler ve diğer uzmanlar arasında işbirliği yapılmalıdır. Bu yaklaşım, hastaların sağlık durumunu kapsamlı bir şekilde değerlendirmeye ve herhangi bir sorunun erken teşhis edilmesine yardımcı olur.
Düzenli kan basıncı ölçümleri, hastaların kardiyovasküler sağlığının izlenmesinde önemli bir rol oynar. Bu ölçümler, yüksek kan basıncı sorunlarını erken aşamada tanımamıza ve uygun tedaviyi başlatmamıza yardımcı olur. Ayrıca, hastaların yaşam tarzı değişiklikleri yapmaları gerektiğinde, özellikle tuz alımını sınırlamaları veya fiziksel aktivite düzeylerini artırmaları gerektiğinde, bu takibin önemi daha da artar.
DMD'li hastaların düzenli olarak kan basıncı ölçümleri yapılmalı ve kardiyovasküler değişiklikler açısından yakından izlenmelidir. Bu, hastaların daha iyi bir yaşam kalitesi sürmelerine ve kardiyovasküler komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.
KAYNAKLAR:
- Braat, E., Hoste, L., De Waele, L., Gheysens, O., Vermeersch, P., Goffin, K., ... Levtchenko, E. (2015). Renal function in children and adolescents with Duchenne muscular dystrophy. Neuromuscular Disorders, 25(5), 381-387. https://doi.org/10.1016/j.nmd.2015.01.005
- Kutluk, M. G., & Doğan, Ç. S. (2020). Kidney involvement and associated risk factors in children with Duchenne muscular dystrophy. Pediatric Nephrology, 35(10), 1953-1958. https://doi.org/10.1007/s00467-020-04587-3
- Van de Velde, N. M., Roest, A. A. W., van Zwet, E. W., & Niks, E. H. (2019). Increased Blood Pressure and Body Mass Index as Potential Modifiable Factors in The Progression of Myocardial Dysfunction in Duchenne Muscular Dystrophy. Journal of Neuromuscular Diseases, 6(1), 65-73. https://doi.org/10.3233/JND-180340
- Ricotti, V., Ridout, D. A., Scott, E., Quinlivan, R., Robb, S. A., Manzur, A. Y., ... Muntoni, F. (2012). Long-term benefits and adverse effects of intermittent versus daily glucocorticoids in boys with Duchenne muscular dystrophy. Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, 84(6), 698-705. https://doi.org/10.1136/jnnp-2012-303902