Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastaları, özellikle steroid kullananlar, osteoporoz denilen zayıf kemiklere sahiptir. Osteoporoz, kemiklerin incelip kırılgan hale geldiği bir durumu ifade eder ve bu DMD hastalarının kırık riskini artırır. DMD hastalarında en sık görülen kırık türleri femur, tibia ve fibula gibi bacak kemiklerini içerir. Femur veya uyluk kemiği, kalçadan dizine kadar uzanan uzun bir kemiktir. Tibia ve fibula ise alt bacağınızda bulunan daha küçük iki kemiktir. Bacak kemiklerinin osteoporozu, DMD hastalarında küçük yaşlarda bile rastlanabilir.
Bu bacak kemikleri, hareket sırasında büyük bir ağırlık taşıdığı için, herhangi bir travma durumunda bile kırık riski altındadır. Bacak kemiği kırıkları, yürüme sırasında, transfer anlarında veya bir sandalyeden veya tekerlekli sandalyeden kayarken olabilir. Bazen "çarpma" olarak adlandırılan ve minimum ağrı veya rahatsızlık hissi yaratmayan yaralanmalardan kaynaklanabilirler.
Çocuğunuzun femur kemiği kırılıp kırılmadığını anlamak için aşağıdaki belirtilere dikkat edebilirsiniz:
- Hareketle Kötüleşen Şiddetli Ağrı: Çocuğunuzun bacağında ani ve şiddetli ağrı varsa, özellikle bu ağrı hareket ettikçe artıyorsa, femur kırığı olabilir.
- Bacağın Şişmesi: Kırık olan bacağın şişmesi sıkça görülen bir belirtidir. Şişme, bacağın etrafında görsel olarak fark edilebilir bir şişlik oluşturabilir.
- Bacağında Çürük: Kırık bölgede morarma veya çürük görülmesi yaygın bir bulgudur. Bu, kanın damar dışına sızması sonucu oluşabilir.
- Bacağın Deformasyonu veya Kısalması: Femur kemiğinin kırılması, bacağın normal şeklinde bir değişiklik veya deformasyona neden olabilir. Ayrıca, kırık bacağın daha kısa görünmesi mümkündür.
- Yürümekte Zorluk: Eğer çocuğunuz yürümekte zorlanıyorsa veya ayağa kalkamıyorsa, bu da femur kırığının bir belirtisi olabilir.
Eğer siz veya çocuğunuz femur kemiği kırığından şüpheleniyorsanız, aşağıdaki adımları izlemelisiniz:
- Acil Servise Başvurun: Femur kemiği kırığı ciddi bir durumdur ve hemen tıbbi yardım gerektirir. En yakın acil servise veya sağlık merkezine gitmelisiniz. Bu, enfeksiyon riskini azaltmak ve hızlı bir teşhis ve tedavi süreci başlatmak için önemlidir.
- Ortopedi Uzmanına Danışın: Acil serviste, bir doktor femur kırığını teşhis edecektir. Eğer kırık teyit edilirse, bir ortopedi uzmanına yönlendirileceksiniz. Ortopedi uzmanı, kırığın türünü ve şiddetini değerlendirecek ve uygun tedavi seçeneklerini önerilecektir.
- Tedavi Planı: Ortopedi uzmanı, sizin veya çocuğunuzun durumuna bağlı olarak bir tedavi planı oluşturacaktır. Bu plan alçı uygulanmasını veya cerrahi müdahaleyi içerebilir. Tedavi sürecini yönetmek, en iyi sonuçları elde etmek için önemlidir.
Unutmayın ki femur kemiği kırığı ciddi bir durumdur ve hızlı bir müdahale gerektirir. Kırık tedavi edilmezse, komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, kırıktan şüphelendiğinizde vakit kaybetmeden tıbbi yardım almalısınız.
Kırıkların tedavisinde cerrahi ve cerrahi olmayan seçenekler bulunmaktadır.
Hangi tedavinin uygulanacağına karar verilirken, nöromüsküler bakım ekibinizin ve bir ortopedi uzmanının bilgileri göz önünde bulundurulmalıdır. Tedavi seçeneklerini belirlerken, ambulasyon (yürüme yeteneği), kırığın şiddeti ve konumu gibi faktörler de dikkate alınmalıdır.
Cerrahi Müdahale
Bazı durumlarda, bacak kırığının stabilize edilmesi için cerrahi müdahale önerilebilir. Ortopedi cerrahı, kırık kemikleri vidalar, plakalar veya çubuklar kullanarak fiziksel olarak bir araya getirir. Bu yöntem, kemiklerin doğru hizaya gelmesini ve düzgün bir şekilde iyileşmelerini sağlar. Ancak, her cerrahi müdahale gibi, Duchenne ile ilişkili ekstra riskleri anlamak ve önlem almak önemlidir.
Eğer çocuğunuz hala yürüyebiliyorsa, ameliyat kırığın daha erken bir mobilizasyonunu destekleyebilir ve güç veya fonksiyon kaybını önlemeye yardımcı olabilir. Ameliyat sonrası hedef, mümkün olan en kısa sürede ayağa kalkmak ve ameliyat sonrası hızla kilo almayı teşvik etmektir. Bu süreci yönetmek için rehabilitasyon ekibiyle işbirliği yapılabilir.
Eğer siz veya çocuğunuz ambulansiyel değilse (yani yürüme yeteneği yoksa), kırık hala istikrarlı değilse veya komplike bir durum söz konusuysa, ameliyat gerekebilir. Bunun nedeni, kemiklerin yanlış şekilde iyileşmesi durumunda kalıcı ağrı ve rahatsızlıklara yol açabilecek olmasıdır.
Alçı ve Sabitleme
Femur kırıklarının bazıları ameliyat gerektirmeyebilir ve alçı veya sabitleme yöntemleriyle tedavi edilebilir. Özellikle femur kırıkları için, düz bacaklı alçı ve nötr ayak bileği pozisyonlu tam bacak dökümleri tavsiye edilebilir. Bu yaklaşım, kırığın, bacağı bükmeden ve hareketsiz bir şekilde iyileşmesini sağlayarak kontraksiyon riskini artırmadan tedavi edilmesini amaçlar. Eğer mümkünse, ortopedist alçıyı "ağırlık taşıyıcı" olarak ayarlamalıdır, böylece hastanın mümkün olduğunca ayakta durmasına yardımcı olunur.
Atel
Eğer siz veya çocuğunuz artık yürüyemiyorsa, kırık tedavisi için bir atel kullanmak bir seçenek olabilir. Bu yöntemin amacı, ağırlık taşımama ve kemik iyileşmesi ile ağrı kontrolü sağlamaktır.
Hangi tedavi yönteminin kullanılacağına karar verilirken, hastanın özel durumu ve kırığın türü dikkate alınmalıdır. Bu nedenle, nöromüsküler bakım ekibiniz ve bir ortopedi uzmanı, en uygun tedavi seçeneğini belirlemekte size yardımcı olacaktır.
Asla Walker (Yürüteç) kullanmayın!
Bir yürüteç kullanmayın! Duchenne hastaları için tehlikeli olabilir. Duchenne hastalarının genellikle leğen kemiği öne eğiktir, sırtları sallanır ve omuzları geriye doğru yürür. Bu durum, ağırlık merkezlerini aslında dizlerinin arkasına taşıdıkları anlamına gelir. Bir yürüteç kullanmak, ağırlık merkezini ileri doğru taşır ve dengenizi kaybetmenize sebep olur. Ayrıca, bir yürüteç kullanmak için kollarınızı kullanmanız gerekir (ağırlığınızın çoğunu korumak ve yürüteci itmek için). Duchenne hastalarının çoğu zayıf kolları olduğu için, bu cihazın kullanımı güvenli değildir.
Kırıkların oluşmasını önleyebilir miyim?
Kemik sağlığını korumanın yanı sıra kazaları önlemek için birçok yöntem bulunmaktadır.
Güvenlik
Bacak kırıklarının en yaygın nedeni düşmelerdir. Bu nedenle güvenliği önemsemek kırıkları engellemeye yardımcı olabilir. Eğer çocuğunuz hala ayakta ise, kaymaları önlemek için uygun ayakkabılar giyin, evde yolların temiz olduğundan ve düşmelere neden olabilecek engellerin kaldırıldığından emin olun. Duchenne hastaları daha çabuk yorulabilir, bu nedenle dinlenmelerine veya mobilite cihazlarını kullanmalarına izin vermek her zaman iyi bir fikirdir. Tüm bu önlemlere rağmen bazı düşmelerin kaçınılmaz olduğunu unutmayın.
Güvenlik önlemleri almak yine de çok önemlidir. Örneğin, kişinin rahatça transfer edilebilmesi için sandalyelerin, yatakların ve duşların güvenli olmasını sağlamalısınız. Ayrıca, tekerlekli sandalye veya araba kullanırken daima emniyet kemeri takmak önemlidir.
Kemik sağlığını gözlemlemek
Duchenne hastalığına sahip bireyler, özellikle steroid tedavisi alıyorlarsa, kemik sağlığının risk altında olduğu zayıf kemiklere sahip olabilirler. Steroidler, kemik mineral yoğunluğunu düşürerek ve kırık riskini artırarak kemiklerin zayıflamasına neden olabilir. Kemik sağlığını değerlendirmek ve kemik kırığı riskinizi belirlemek için iyi bir araç, DEXA taramalarıdır. Özellikle steroid tedavisine başlandıktan sonra yıllık DEXA taramaları yaptırmak, önerilen bir adımdır. Ancak, DEXA taramaları kemik sağlığının tam bir resmini sunamayabilir. Bu nedenle, kemik sağlığını daha iyi izlemek için omurga bölgesinin lateral lomber röntgenleri kullanılabilir. Bu röntgenler, omurların yüksekliği ve şekli gibi önemli verileri ölçmek için "Genant Skoru" adı verilen bir değeri kullanır. Orta veya ciddi derecede bir Genant Skoru, omurga basınç kırıklarını gösterebilir ve osteoporoz belirtisi olabilir.
Eğer kendiniz veya çocuğunuzda osteoporoz tespit edilirse, bir endokrinoloji uzmanına başvurmanız iyi bir seçenektir. Bir endokrinoloji uzmanı, kemik sağlığınızı izleyebilir ve bir tedavi planı oluşturmanıza yardımcı olabilir. Kalsiyum veya D vitamini takviyeleri gibi tedavileri veya bifosfonat tedavisi gibi yöntemleri kullanarak kemik sağlığını optimize etmek için size rehberlik edebilirler.
Bu içerik DMD DAYANIŞMA PLATFORMU tarafından hazırlanmıştır.