Anayasa Mahkemesi, yardım toplama kampanyalarının süresini en fazla bir yılla sınırlayan düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Kararla birlikte özellikle nadir hastalıklar ve yüksek maliyetli tedavi kampanyalarında yaşanan mağduriyetlerin önüne geçilecek. İptal kararı 9 Aralık 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı.
Anayasa Mahkemesi, yardım toplama faaliyetlerinin süresini bir yıl ile sınırlayan yasal düzenlemeyi iptal etti. Karar, 9 Aralık 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak duyuruldu.
Ne Oldu?
Adana 2. İdare Mahkemesi, Sağlık Bakanlığı onayı bulunmayan bir ilacın temini için başlatılan yardım kampanyasının süresinin uzatılması talebinin reddi üzerine dava açmış ve bu reddin dayanağı olan 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun 10. maddesindeki “bir yılı geçmemek üzere” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu.
Anayasa Mahkemesi, yaptığı değerlendirme sonucu söz konusu ibarenin Anayasa’nın hukuk devleti ilkesine aykırı olduğuna karar verdi ve düzenlemeyi oybirliğiyle iptal etti.
Kararın Gerekçesi Ne?
Mahkeme kararında, yardım toplama süresine getirilen mutlak bir yıllık sınırlamanın:
- Özellikle yaşam hakkı, maddi ve manevi varlığın korunması, sağlık hakkı gibi anayasal hakları zedeleyebileceği,
- Bazı istisnai ve zorunlu durumlarda (nadir hastalıklar, yüksek maliyetli tedavi kampanyaları vb.) belirlenen hedefe ulaşabilmek için daha uzun sürelere ihtiyaç duyulabileceği,
- Yardım toplama süresi dolduğunda toplanan miktarın amacına uygun kullanılmadan devredilmesinin, mağduriyet ve mülkiyet hakkı ihlallerine neden olabileceği
gerekçelerine yer verdi.
Mahkeme ayrıca, yardım toplama faaliyetinin denetlenmesi ve kamu düzeninin korunması amacıyla süre sınırının getirilebileceğini kabul etmekle birlikte, bu sınırın esnetilemez şekilde mutlak ve kesin bir süreyle belirlenmesinin hukuk devleti ilkesine aykırı olduğunu vurguladı.
Kararın Önemi
Bu karar özellikle nadir hastalıklar, yurt dışında tedavi gerektiren ağır vakalar, afetzedeler ve uzun soluklu sosyal yardım kampanyaları açısından önemli bir kazanım olarak değerlendiriliyor.
Yardım kampanyaları, artık sadece bir yıl ile sınırlandırılmayacak. Süre uzatımı gerektiğinde yetkili makamlar tarafından durumun özelliğine göre esnek takdir hakkı kullanılabilecek.
Yasal Süreç Nasıl İşleyecek?
Anayasa Mahkemesi’nin kararı, Resmî Gazete’de yayımlandığı 9 Aralık 2024 tarihinden itibaren 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre içinde TBMM’nin Yardım Toplama Kanunu’nun ilgili maddesini Anayasa’ya uygun biçimde yeniden düzenlemesi gerekiyor.
Ne Demişlerdi?
Kamuoyunda özellikle nadir hastalık dernekleri ve hasta yakınları bu düzenlemeye uzun süredir itiraz ediyordu. DMD, SMA gibi hastalıkların tedavisi için toplanan yardımların bir yılda tamamlanamaması hâlinde sürenin dolmasıyla paraların devredilmesi tehlikesi, sık sık mağduriyet doğuruyordu.
Bu karar, uzun süreli ve zorlu kampanya yürütmek zorunda kalan ailelere nefes aldıracak nitelikte.
DMD DAYANIŞMA PLATFORMU | Haber Merkezi